خیانت در امانت

جرم خیانت در امانت

خیانت در امانت موضوع مواد 673 و 674 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 بوده و از جمله جرایم علیه اموال و مالکیت می باشد. 

تعریف خیانت در امانت:

تصاحب، استعمال، تلف یا مفقود کردن اموال یا اسناد به زیان مالکان یا متصرفان آن ها وقتی اشیای مزبور به عنوان اجاره، امانت، رهن، وکالت، یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و مقرر بوده است که اشیای مزبور مسترد شود یا به مصرف معین برسد.

عناصر تشکیل دهنده ی جرم خیانت در امانت:

هر رفتاری باید سه عنصر اصلی را داشته باشد تا  بتوان آن را جرم شناخت.
در جرم خیانت در امانت وجود هر سه عنصر تشکیل دهنده آن می بایست به اثبات برسد.

عنصر قانونی:

عنصر قانونی، لازمه ی اصل قانونی بودن جرم و مجازات است. بنابراین رفتار ارتکاب یافته باید مصداق موارد بیان شده در ماده 674 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی باشد تا جرم خیانت در امانت تحقق یابد.

از این حیث:

• وجود یکی از قراردادهای منحصر در ماده 674 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی از قبل، اعم از قرارداد کتبی و شفاهی و یا  ناشی از حکم قانونگذار، به نحوی که مشخصاً به موجب قرارداد خاص و یا به موجب قانون، شی به امین سپرده شده تا آن را به صاحب یا متصرف امانتگذار بازگرداند و یا به مصرف معینی برساند.

• شی مورد امانت باید حتما ارزش مالی داشته باشد و یا وسیله ای برای کسب مال باشد. بنابراین شی مورد امانت را مال امانی می خوانیم.

• مال امانی باید حتما توسط مالک آن یا نماینده قانونی او به امین سپرده شده باشد.

عنصر معنوی (روانی):

جرم خیانت در امانت مقید به نتیجه است. از این جهت علاوه بر سوء نیت عام وجود سوء نیت خاص نیز برای تحقق جرم لازم می باشد.

سوء نیت عام:

استعمال، تصاحب، تلف و مفقود نمودن مال امانی باید به صورت عمدی و آگاهانه اتفاق بیافتد.

سوء نیت خاص:

استعمال، تصاحب، تلف و مفقود نمودن مال امانی با اراده و به قصد ضرر و زیان مالکین یا متصرفین اصلی آن باشد.

عنصر مادی:

خیانت در امانت با فعل تحقق می پذیرد. مطابق ماده 674 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، این رفتار می تواند استعمال، تصاحب، تلف، یا مفقود نمودن باشد.

منظور از استعمال:

مصرف کردن یا مورد استفاده قراردادن مال مورد امانت می باشد.

منظور از تصاحب: به مالکیت درآوردن مال مورد امانت و خودداری از پس دادن آن به مالک اصلی.

منظور از تلف:

از بین بردن عمدی مال امانی است.

منظور از مفقود نمودن:

مرتکب عالماً و عامداً کاری کند که دسترسی صاحب مال امانی به آن مشکل و غیرممکن گردد. 

مجازات جرم خیانت در امانت:

بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات 1375، مجازات جرم خیانت در امانت از سه ماه تا یک سال و نیم حبس می باشد.

• خیانت در امانت جرم قابل گذشت است.

• خیانت در امانت جرم درجه شش می باشد.

اثبات جرم خیانت در امانت:

عنصر اصلی سپردن مال باید اثبات گردد و همچنین اثبات گردد کسی که مال را سپرده مالک اصلی یا متصرف قانونی آن مال بوده است و اثبات شود امین از روی عمد و با سوء نیت اموال را تصاحب یا استعمال یا تلف و یا مفقود نموده است و از روی اشتباه یا سهل انگاری نبوده است.

دلایل و مستندات در جرم خیانت در امانت:

اقرار امین، سند مالکیت اموال، شهادت شهود، سوگند و علم قاضی از دلایل اثبات کننده تحقق جرم خیانت در امانت می باشند. همچنین شواهد و قرائنی که موجبات علم قاضی را فراهم آورند، از جمله اظهارات مطلعین، پرینت پیامک ها و فایل های صوتی و فیلم های ویدیوییِ حاوی اثبات عنصر سپردن و به امانت گذاشتن و یا به مصرف خاص رساندن آن اموال، یا هر شواهد و قرائن دیگری که اثبات نماید امین برخلاف قرار اموال را استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نموده است، را می توان جهت اثبات جرم خیانت در امانت مورد استفاده قرار داد. 

مرجع صالح رسیدگی به جرم خیانت در امانت:

مرجع صالح برای رسیدگی به جرم خیانت در امانت، در مرحله تعقیب و تحقیق دادسرای عمومی و در مرحله رسیدگی و صدور حکم دادگاه کیفری دو می باشد.